Yeme bağımlılığına dikkat!

Bağımlılık yalnızca içki, uyuşturucu madde ve tütün mamüllerine karşı büyümüyor. Bir Hayli bağımlılık çeşidi var. Yeme bağımlılığı bunlardan bir tanesi. Alışveriş bağımlılığı, telefon bağımlılığı, seks bağımlılığı da öteki garip bağımlılık cinslerinden. Bağımlılık cinslerinin hepsinde beyinde bir ekip farklılıklar görülüyor. Beynin ödül merkezi uyarılıyor ve dopamin salgılanıyor. Bir müddet sonra salınan dopaminin neden olduğu ‘geçici iyilik haline’ bağımlı hale geliniyor. Beden bu nörokimyasalı kesintisiz istiyor ama zamanla daha öncekisi kadar zevk alamıyor. Yeme bağımlılığında da aynı biçimde büyüyor.

Yeme bağımlılığında rol oynayan öteki bir mekanizma da leptin ismi verilen hormon üzerinden asıllaşıyor. Leptinin misyonu banalde doyuma eriştiğimizde iştahımızı kapatmak ve yemeyi durdurmak. Başka Bir Deyişle doyduğumuzu kavramayı sağlayan hormon. Saplantılı yeme tutumu geliştiren yeme bağımlılarında, leptin hormonu ya eksik salınır ya da beynin leptine verdiği cevap noksandır, alakalı bölgeler/reseptörler duyarsızlaşmıştır. Özellikle şeker, yağ ve tuzun beraber belirli oranlarda kullanımı ile yapılan gıdaların bağımlılık yapma oranı daha yüksektir. 2013 senesinde Connecticut College’da yapılan bir çalışmada, Oreo ismi verilen kremalı bisküvi yedirilen fareler üzerinde bir çalışma tasarlanıyor. Beynin hazdan mesul bölgelerinde, kokainin yaptığından dahi daha fazla bir etkinlik kollanıyor. Fareler Oreo’nun en çok sevinç veren orta kısmını daha evvel yemeye başlıyorlar. Bu çalışmadan da anlaşılacağı üzere beyinde uyuşturucu maddelerle aynı bölgelerin uyarılmasına neden olan yeme bağımlılığı çok masum bir şey değil.

Yeme bağımlılığını bulguları Yale Üniversitesinin geliştirdiği anketten alınmıştır

· Belirli bazı gıdaları yemeye başlamadan evvel tasarladığından daha fazla yemek

· Belirli bazı gıdaları aç olunmamasına karşın yemek

· Rahatsızlık verene kadar yemek

· Belirli bazı gıdaları yiyemeyeceğini düşününce anksiyeteye kapılmak.

· Belirli bazı gıdalara erişilemiyorsa dışarı çıkıp hemen almak.

· Belirli bazı gıdaları çok sık ve büyük porsiyonlarda harcamak. Çalışmak, aileyle zaman geçirmek, sosyal etkinliklerde bulunmak yerine yemeyi seçim etmek

· Belirli bazı gıdaların bulunduğu sosyal etraflardan, fazla yeme evhamı sebebiyle sakınmak.

· Bozuk yeme tutumu sebebiyle mektepte veya dükkanında meseleler yaşamak.

· İstediklerini yiyemediği ya da yiyememe fobisi olduğunda anksiyete yaşamak, ajitasyon geliştirmek ve bazı fiziksel bulguların ortaya çıkması.

· Fazla yeme tutumu sebebiyle bunalıma girmek ve kabahatli sezmek

· Olumsuz düşüncelerden kurtulmak veya daha iyi sezebilmek için yeme tavrına yönelmek

· Zamanla yeme tavrının daha öncekinden olduğu kadar iyi sezdirmemesi.

· Burada bahsedilen belirli bazı besinler genellikle karbonhidrat, yağ, tuz içerikli olmakta.

Yeme bağımlılığından kurtulmak düşünüldüğü kadar kolay değil. Gerektiğinde kesinlikle takviye alınması gereken bir vaziyet. Zamanla geri döndürülemez sağlık meselelerine neden olma ihtimalinden dolayı erken tedbir almak en iyisi. İçki ya da madde bağımlılarında, bağımlılığa neden olan maddeden uzak kalabilmek daha olası. Ama yeme bağımlılığında öyle değil. Her yerde uzak kalması gereken gıdaları gören bağımlının kendini frenlemesi çok güç olabilir. Özellikle çocuk yaşlardan itibaren bağımlılığa neden olabilecek fast food, kutulu yiyecek, yüksek şeker içerikli besinlerden olabildiğince uzak kalınması ileride bu meselelerin önüne geçebilir.

DR. SEVDA SARIKAYA / AKŞAM GAZETESİ

Kaynak: www.sacitaslan.com
URL: https://www.sacitaslan.com/yeme-bagimliligina-dikkat-haberi-532690