TGSD eş Başkanı Ramazan Kaya: Bıçak kemiğe dayandı

TGSD İdare Heyeti Ortak Başkanı Ramazan Kaya, “Şayet haziran başı gibi açılmalar başlamazsa, talep arz balansı bir yere gelmezse, mağaza kapanmaları, tahsilat problemleri en üst düzeyde yaşanmaya devam edecek” dedi.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği TGSD İdare Heyeti Ortak Başkanı Ramazan Kaya, piyasada tahsilat meseleleri yaşandığını, ödeme vadelerinin 3-4 aydan 6-8 aya kadar çıktığını ifade etti.

Kaya, imal maliyetlerinin çok çoğaldığına işaret ederek “Artık bıçak kemiğe dayanınca zorunlu olarak maliyetleri maliyetlere yansıtmanız gerekiyor. Kış sezonunda maliyetlerin en az yüzde 10-15 çoğalacağını düşünebiliriz” dedi.   Abdullah Kiğılı: İç piyasa makûs vaziyette, dolar/TL varsayımı hakikatçi değil

Bu sene hazırgiyim ihracatının 18 milyar dolara çıkabileceğini ancak iç piyasada yüzde 30-40’lara varan daralmalar yaşanabileceğini anlatan Ramazan Kaya ile pandeminin hazırgiyim sektörüne tesirlerini konuştuk.

– Kasvet yaşamayan sektör yok. Sizde işler nasıl gidiyor?

15 aydır pandemiyle geçiyor. Kapanmalarla özellikle yerel markalar, mağazalar kasvet yaşadı. 2021’e geçtiğimizde azıcık klasikleşmiş gibi gözükse de özellikle martta iç piyasada yeniden daralma başladı. Talep arz balansı bozuldu. Online platformların iş hacmi iki üç kat arkasıydı. Ama teknolojik altyapımız olmadığı için burada bazı kasvetler oluştu. İhracat ayağında çok kasvet olduğunu düşünmüyorum. İç piyasada ise kapanmalardan, dur kalklardan dolayı kasvetler var. Ödeme vadeleri uzadı, tahsilat meseleleri yaşanıyor.

– Vadeler ne kadar uzadı?

İç piyasada vadeler zati uzundu. 3-4 aydan evvel ödeme yoktu. Şimdi vasati 6-8 aya çıkan ödemelerle karşı karşıya kaldı şirketler. Verilen siparişler kapanmadan dolayı durma meyline girdi. Faizlerin çoğalmasıyla anormal bir enflasyon oldu. Özellikle bu sene şirketler finansmana ulaşım mevzusunda kasvet yaşıyor. İhracat tarafında da 60-90 gün olan vadeler 120-150 güne çıktı. Tedarik zincirinde kasvetler oldu. Emtia maliyetleri çok yükseldi. Maliyet yakalatmakta ciddi kasvetler yaşadık. Pandemiden evvel Çin’den Vietnam’dan 3 bin 500 dolara gelen konteynır 10 bin dolara kadar çıktı. Bunların hepsi işimizi negatif etkiledi. İş performansından yüzde 15-20 eksiler yaşandı. Maliyet yakalatmakta kasvet yaşıyoruz. Bu yarıyılda çok kâra, hasara bakmadan işin sürdürülebilirliği açısından herkes bir ölçü sineye sürüklemeye çalıştı.

– Daha ne kadar sineye sürüklersiniz? 

Sermayeniz yettiği vakitçe. Şu an en azından bir işimiz var. Kısa ve orta vadede özellikle ihracat tarafında hazırgiyim açısından çok büyük kasvet olacağını düşünmüyorum. Krizi fırsata çevirmek için kaliteli insan meselesini halletmemiz gerekiyor.

– Sene sonu için öngörünüz nedir?

2020’de hazırgiyim ihracatı 17.4 milyar dolardı. Bu sene 18 milyar dolarla seneyi kapatırız. İç piyasa 10-12 milyar dolar etrafında. Burada yüzde 30-40’lara varan daralmaları göreöğreniriz.

BU SENE YATIRIM OLMAYACAK

– Sektörün borç yükü ne kadar?

İşletmelerin borcu en üst düzeyde. Özellikle iç piyasada markaların mağaza açmasından dolayı borç yükü çoğalmıştı. 2020’de 2.5 milyar TL teşvik yatırımı olmuş. 2021’de bu sayı duracak. Bu sene hazırgiyim ve konfeksiyonda imalsel anlamda bir yatırımı öngörmüyoruz.

– İşten çıkarma yasakları ve kısa çalışma tahsisatı sürüyor. Bunlar bittiğinde sektörde işsizlik çoğalır mı?

Natürel ki kesinlikle. Temmuzdan sonra yerel iş yapan işletmelerin emekçi çıkarmasını bekliyorum.

– Hammadde maliyetleri çok arkasıydı diye şikâyetler vardı. Kasvet sürüyor mu?

3 dolar olan vasati iplik maliyeti 4.70 dolara çıktı. 2020-2021 arasında vasati maliyet çoğalışı yüzde 30-35. Üretici işler yürüsün diye hasarı bile göze aldı. Gerçeğinde bu yüzde 30-35 net olarak maliyetlere yansıtmamız gereken ölçü.

– Bu hasarı daha ne kadar göze alabilirsiniz?

Bu gidişat sürdürülebilir değil. Mağazaların açılması, talep arz balansının oluşması gerekli. Bu sağlanmadığı zaman tahsilat problemleri olacak. Alınan kredilerin geri dönüşünde kasvetler olacak. Bunun için iç piyasada orta ve uzun vadeli TL ve düşük faizli kredi verilmeli. İhracatta da yeniden orta ve uzun vadeli döviz kredisi gerekiyor. Bu meseleler çözülmezse şirketler orta ve uzun vadeye kendilerini götüremeyecek. Kısa çalışma tahsisatı en az eylül ayı sonuna kadar uzatılmalı.

– Finansmana ulaşım mevzusunda adım atılmazsa nasıl bir neticeyle karşılaşacak sektör?

Avrupa’da H&M ve Inditex’in ciddi mağaza kapatmaları var. Türkiye’deki evrensel markaların da kimileri mağaza kapatıyor. Herkes gemisini bir biçimde yürütmeye çalışıyor. Artık bunu yüzdürebilmek için dayanağa lüzum var. Verilmediği zaman keşmekeş gidişatlara, işsizlik, enflasyon, teröre kadar gidiyor.

– Yasak ve kısıtlamalar sebebiyle mağazalar uzun zaman kapalıydı. Mağaza kapanmaları çoğalır mı?

Bu çok sürdürülebilir bir gidişat değil. Şayet haziran başı gibi açılmalar başlamazsa, talep arz balansı bir yere gelmezse, mağaza kapanmaları tahsilat problemleri en üst düzeyde yaşanmaya devam edecek.

YÜZDE 10-15 ZAM

– Maliyet çoğalışları mahsullere yüzde kaç zam olarak yansıyacak?

Artık bıçak kemiğe dayanınca zorunlu olarak yansıtmanız gerekiyor. Hem üretici maliyet endeksi çoğalıyor hem döviz kuru çoğalıyor. Şu anda yerel markaların ambarlarında ciddi stoklar var. Bu mahsullere yansıtmayabilirler ama kış sezonunda maliyetlerin en az yüzde 10-15 çoğalacağını düşünebiliriz.

– İhracatta kg birim maliyetleri ne vaziyette?

Ne Yazık Ki, vasati birim maliyetimiz düşüyor. Hazırgiyimde vasati kg birim maliyetimiz 16 dolarlardan 13.5 dolarlara düştü.

DÖVİZ KURDA KASVET

– Döviz kurunun geldiği seviyeyi nasıl görüyorsunuz? Bu, ihracatçı için ideal bir nokta mı?

İhracatın yüzde 65-70’ini Avrupa’ya yapıyoruz. Avro’da 10 liranın üzerindeki seviye doğrudur. Burada kasvet yaşanan dalgalanmalar ve balanssızlıklar. 4 ay evvel Avro 8.50’ler civarındaydı, şimdi 10 lira. Sarihçesi neye göre maliyet yapacağımızı afalladık. 

Şehriban Kıraç/Cumhuriyet

Kaynak: www.patronlardunyasi.com
URL: https://www.patronlardunyasi.com/haber/TGSD-es-Baskani-Ramazan-Kaya-Bicak-kemige-dayandi/250567