Hürjet montaja hazırlanıyor

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) Eğitim Uçakları Program Müdürü Tuncay Çopur, Hürjet’in Ağustos 2017’de Jet Eğitim Uçağı Geliştirme Projesi olarak başlatıldığını dile getirdi.

İlk detay parçaların ocak ayı saygınlığıyla üretilmeye başlandığını söyleyen Çopur, “Kritik tasarımın tamamlanmasıyla birlikte de yoğun biçimde detay parça üretim faaliyetlerimize başladık. 4 bin 400 civarında detay parça üretimi hedefleniyor. Yüzde 80 yan sanayi, %20 TUSAŞ’ta üretilecek biçimde planlıyoruz” dedi.

2025-2026’da kullanıma geçmeye hazırlanıyor

Çopur, uçağın farklı rollerde kullanılabilecek altyapıya sahip olduğuna dikkat çekerek, şöyle konuştu:

“Misal verilecek olursa halihazırda Türk Yıldızları’nın kullandığı, komutanlarımızın uçtuğu akrotim yerine geçebilecek bir uçak altyapısına da sahiptir. Yine Deniz Kuvvetlerimizin uçak gemisine inip kalkabilecek altyapıya sahiptir ve bununla alakalı Deniz Kuvvetlerimizle görüşmelerimiz sürdürmektedir. Halihazırda biz tasarımlarımızı Hava Kuvvetlerimizin gereksinimlerini göz önüne alarak dondurmuş durumdayız. Halihazırda TUSAŞ ve Hava Kuvvetleri pilotlarının görüşleriyle de geliştirme faaliyetlerimize sürdürmekteuz. Çok kısa vadede haziran ayı saygınlığıyla tamamen üretimlerimize başlamayı, bu seneın son çeyreğinde montaj faaliyetlerine başlamayı planlıyoruz. Nihai hedefimiz de belli konfigürasyonda güvenli uçuşumuzu 2022 senesinin aralık sonu saygınlığıyla gerçekleştirmiş olmak. Bu zamandan sonra da sertifikasyon faaliyetlerimiz de devam edecek ve bir aksilik olmazsa 2025-2026’da bu ürünümüzü kullanıma sunmayı planlıyoruz.”

Yurt dışı ihtiyaçlar da düşünüldü

Tuncay Çopur, geliştirme faaliyetlerini sürdürirken yalnızca yurt içi değil, yurt dışındaki ihtiyaçları da gözettiklerini, ülkeler arası alanda rekabet edebilecek bir platform görülmektedirmaya çalıştıklarını dile getirdi.

Çeşitli tanıtım faaliyetlerinde bulunduklarını anlatan Çopur, tasarım faaliyetlerinin tamamen dondurulmasıyla bu faaliyetlerin hızlanacağını, ülkeler arası alanda tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine yoğun biçimde devam edeceklerini vurguladı.

Proje kapsamı içinde 2 farklı prototip üretmeyi hedeflediklerini söyleyen Çopur, “Nihai montaj faaliyetlerimize bu seneın son çeyreğinde başlayıp 2022 son çeyreğinde de tamamlanmış, yer testlerini icra edebileceğimiz, iniş takımları üzerinde olan, motor çalıştırabileceğimiz prototip uçağımızı gösteriyor bulunacağız. 2022 senesinin son çeyreğinde de yer testlerimizi yapıp aralık sonu saygınlığıyla da ilk uçuşumuzu icra etmeyi planlıyoruz” dedi.

Farklı görevlere hazırlıklı bir uçak olacak

Öncelikli hedefin 2025-2030’lu senelerda ulusal ve ülkeler arası alanda ihtiyaç duyulan bir jet eğitim uçağı tasarlayıp üretmek olduğunu vurgulayan Tuncay Çopur, şöyle konuştu:

“Bunlardan ilki akrotim gereksinimini karşılayacak bir uçak tasarlayabilmek. Devamında çeşitli tatbikatlarda kullanılan zıt kuvvet uçağı olarak kullanılan bir uçak versiyonunu da çıkarmayı planlıyoruz. Paralelde bunların ilerleyen zamanda harbe hazırlığa geçiş aşamasında çeşitli versiyonları da olabilir. İlerleyen zamanda bunlar da gündeme gelebilir. Bu ihtiyaçları da ileride karşılayabilecek biçimde altyapımızı olgunlaştırmaya ve potansiyel gereksinimleri toplayıp hepsini mevcut uçakta altyapımıza yansıtmaya çalışıyoruz. Aynı zamanda ulusal ve ülkeler arası alanda eğitim uçağı ihtiyacından harbe hazırlık uçağına geçiş aşamasında bir eğitim gereksinimini göze çarpıyor. Bu boşluğu da dolduracak bir platform tasarlayıp üreteceğiz. Milli Muharip Uçak Projesi’nde pilotlarımızın eğitim gereksinimlerini öncesinden karşılayabilecek bir eğitim uçağı tasarlayıp geliştirmeyi ve kullanıma sunmayı planlıyoruz.”

“45 bin feet düzeysinde uçuş gerçekleştirebiliyor”

Uçağın hemen hemen 14 metre uzunlukta, 4 metre yükseklikte ve 9,5 metre kanat uzunluğunda olmasının hedeflendiğini söyleyen Çopur, tek motorlu uçağın maksimum hızının 1,3 macha kadar çıkmasını hedeflediklerini, 45 bin feet düzeysinde uçuş gerçekleştirebileceğini öngördüklerini dile getirdi.

Tuncay Çopur, uçakta üçer adet kanat altında ve bir adet gövde altında olmak üzere 7 istasyon olduğunu ve bunların farklı amaçlar için kullanılabileceğini vurguladı. 

Mühendislik simülatörüyle tasarım aşamasında gelişiyor

Hürjet Projesi’nde mühendislik simülatöründen de etkin biçimde yararlandıklarını söyleyen Çopur, şöyle konuştu:

“Normalde simülatör denildiğinde bireylerin aklında uçakların teslim edilmesi ardından pilot eğitimlerinde kullanılan simülatörler gelir. Bu 270 derece simülatörü. Kullanıcılardan aldığımız geri beslemeler arada bir fazla geç olabiliyor ve değişiklikleri tasarımlar donduktan sonra uygulamak hem zaman hem de maliyet gerektiren şeyler. Bugün saygınlığıyla bu ihtiyacı tespit edip pilotlarla durumu değerlendirip ihtiyaç duyulabilecek değişiklikleri de Hürjet’e yansıtmayı planlıyoruz. Bu simülatör vasıtasıyla gelebilecek pilot yorumlarını bugün saygınlığıyla alıp ileride doğabilecek ilave ihtiyaçları da şimdiden uçaklarımıza, tasarım süreçlerimize yansıtmayı planlıyoruz.”