Çabuk Yüzüklerin Efendisi Dizi Olmadan: Tolkien Kitapları Hangi Sıra ile Okunur?

J. R. R. Tolkien, Oxford Üniversitesi’nde kürsüsü olan saygıdeğer bir dil profesörüydü. Kendi yaptığı dil çalışmalarının yanında edebiyata olan alakasıyla da öğreniliyordu. Tolkien bir gün Yüzüklerin Efendisi’nin “tercümesini bitirdiğinde” edebiyat dünyasında büyük bir kavga çıkarmıştı.

Tolkien gibi büyük bir ustanın gidip de mucizevi edebiyat olarak adlandırılan cinste bir yapıt vermiş olması büyük bir ayıp olarak görülüyordu. Zaman içerisinde Yüzüklerin Efendisi hak ettiği saygıdeğerliğe kavuşurken, Hem J. R. R. hem de oğlu Christopher bu safhanın genişlemesi için büyük gayretler sarfetmişti. Tolkien’in Orta Dünya ismini verdiği âlemini anlatan pek çok kitap bu çalışmalar neticesinde çıktı.

ANEKDOT: Kitaplara başlıklara tıklayarak Amazon Türkiye üzerinden erişebilirsiniz.

Orta Dünya kitaplarının kronolojik okuma sırası

Tolkien’i ve yarattığı cihanı anlatan çok rakamda kitap bulunuyor. Bu kitapların anlattığı mitolojinin başından sonuna gitmek isteyenler reelinde tam kitapları okumak zorunda değil. Bu surattan da ana kitapları numaralar ile, ara kitapları ise numara.harf biçiminde listeleyeceğiz. Genel olarak baktığımızda ise sıralama şu biçimde:

The Silmarillion Hurin’in Çocukları Beren ile Luthien Gondolin’in Düşüşü Bitmemiş Hikayeler Kayıp Hikayeler Kitabı 1-2 Hobbit Yüzüklerin Efendisi Tom Bombadil’in Serüvenleri

1. The Silmarillion

Oldukça karışık, okuması güç ve kafa karıştırıcı bir kitap olan Silmarillion, bugünün dizi üretimcilerinin elinde 56 sezon dizi haline gelebilecek kadar dolu bir kitap, sanki bir Orta Dünya ansiklopedisidir. Reelinde baba Tolkien çoğu hikayeyi yarım vazgeçiyor, oğlu ise özetlenmiş ya da süratlice anlatılıp geçilmiş sonları babasının sağda solda yakaladığı anekdotlar arasından çıkarıp hikayeleri bitiriyordu. 

Silmarillon’da Orta Dünya’nın yaratılışını, ırkların dünyaya gelişini, Morgoth sonradan Melkor dediler ile olan savaşları, kitaba ismini veren Silmaril’lerin yapılışını ve pek çok kahramanın öyküsünü görebiliyoruz. Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi serilerinden seneler evveline dayanır.

1.a. Hurin’in Çocukları

Melkor’un kendisine alan okuyan Dor-Lomin kralı Hurin‘in, Morwen’den doğan çocukları Turin Turambar, Lalaith ve Nienor’un öyküsünü anlatır. Öykü esasen Turin’e odaklanır ve Melkor’un “kendi istemi ile şekillendirdiği makus mukadderatından” kaçmaya çalışması ele alınır. 

1.b. Beren ile Luthien

Bizim Arwen kızın baba tarafından dedesinin dedesi olan vefatlı insan Beren ile Doriath prensesi, Sabah Yıldızı Luthien’in öyküsü anlatılır. Arwen de Akşam Yıldızı olarak anılır. Beren ile Luthien’in aşkı elbette romantizm kapsar ancak romantik bir öykü değil, epik bir öyküdür. Silmarillion’da değiştirilmiş kısımlar da bu kitapta yer alır. Tolkien’in kabir taşında Beren, karısının kabir taşının altında ise Luthien yazar. 

1.c. Gondolin’in Düşüşü

İnsanların arasından çıkan kahramanlardan Tuor, denizlerin efendisi Ulmo’dan gelen iletiyi gizli elf şehri olan Gondolin’e götürür. Sonrasında ise Morgoth’un orduları şehre saldırır. Kitabın isminden belirli olduğu üzere Gondolin düşer. Bu yapıtta da o vakalar ve sonrası anlatılır. Tüm külliyattaki gözde şahsiyetim olan Glorfindel de burada karşımıza çıkar. Şehirden kaçanları gözetirken bir balrogla kavga etir, dövüşte balrogu öldürse de kendi de yaşamını kaybeder. Bedeni ise kartallar tarafından alınarak yine yaşam verilir. Yüzüklerin Efendisi kitaplarında da kendisi Frodo ve mürettebatını tayflardan gözetir. 

1.d. Bitmemiş Hikayeler

Reelinde bitmemiş hikayeler çok geniş bir zamanı içeriyor ve değişik yarıyıllardan öykülere yer veriyor. En hoşu bu kitabı kısımlar halinde serpiştirerek öteki kitapların arasına yedirmek. Zaman zaman azıcık “Hangi çağdaydık biz” diye kafa karıştırıyor ancak o kadar olur. 

Özel: Kayıp Hikayeler Kitabı 1-2

Tolkien kendisini bir yazardan çok bir tercüman olarak görürdü. Misal vermek gerekirse, Tolkien’e göre Yüzüklerin Efendisi, reelinde Orta Dünya’da Bilbo ve Frodo Baggins tarafından yazılan “Westmarch’ın Kırmızı Kitabı”nın bir tercümesidir. Filmde gördüğümüz kırmızı kitabın başka bir deyişle. 

Kayıp Hikayeler Kitabı ise Orta Dünya’nın ilk yarıyıllarını ve hatta yaradılışını bir denizciye anlatılan öyküler biçiminde gördüğümüz bir yapıt. Bizim bildiğimiz reel dünyadan bir denizci o mucizevi kâinata geçer ve ona bu öyküler anlatılmıştır. Silmarillion ile hem eş hem de değişik yanları vardır. Bir nevi beta versiyon vazifeyi görür. Mucizevi kâinata geçiş fikrini Tolkien sonrasında çok kullanmasa da kankası C. S. Lewis, Narnia Günlükleri’nde kullanmıştır.

2. Hobbit

Serideki bir sonraki büyük kitap vakayı Hobbit’tir. Kısacık kitaptan üç film yapmak için ortalık çorbaya döndürülmüştür. Kısa hikayelerin, şiirlerin ve muhtelif kurguların ardından Tolkien’in Orta Dünya’ya ciddi bir biçimde adım attığı ilk yapıtıdır. Mevzuyu ise hepimiz öğreniyoruz, Bilbo, Gandalf ve cüceler Yalnız Dağ’a gider, Bilbo yüzüğü bulur, iki dakika boş duramayan Sauron yeniden bir savaş patlatır. 

Hobbit hem azıcık çocuk kitabıdır hem de azıcık erişkinlere hitap eder, her şey dozunda bir başkalaşım gösterir. Reelinde ilk çıkan kitap olmasına karşın çocuk kitabı olarak görüldüğü için Yüzüklerin Efendisi gibi bir fırtına koparmamıştır.

3. Yüzüklerin Efendisi trilojisi

Hobbit ile başlayan vakalar zinciri, Yüzüklerin Efendisi tezsi ile ilerler. Bugün mucizevi kurgu hoşlananlara “Yüzüklerin Efendisi’ni okudun mu?” diye sorulmaz, kaç kere okuduğu sorulur. Öylesine tesirli, öylesine ehemmiyetli bir trilojidir Yüzüklerin Efendisi. 

Özellikle de Peter Jackson’ın sürüklediği filmlerle beraber ne kadar Oscar varsa toplayan ve dünya çapında bir defa daha sansasyon yaratan Yüzüklerin Efendisi, bugün de pek çok hayranı bulunan bir yapıt. Reel anlamda zamana alan okumak böyle bir şey. Kitaplarda hepimizin bildiği üzere Tek Yüzük’ü yok etmek ve Sauron’u durdurmak için verilen gayret ele alınır. 

Ek: Tom Bombadil’in serüvenleri: Nereye koysanız giden bu öyküde, kendisi sanki zamanın dışında olan Tom Bombadil’in şiirleri ve şarkıları yer almaktadır. Ha illa bir yere koyacaksanız Yüzüklerin Efendisi trilojisi ile aynı yere koyabilirsiniz, neticede bu şarkıları Hobbit’lerimiz o zaman bilmiştir.

Yazarın dilimize çevrilmemiş bazı başka yapıtları da bulunuyor ancak onları buraya koymadım. Sırf 12 kitaptan oluşan The History of the Middle-Earth dahi bu listeyi oldukça kalabalıklaştıracaktır. Amazon’un sürükleyeceği diziden sonra o kitaplar da çevrilirse biz de bu listeye ilaveleriz. 

Kaynak: www.webtekno.com
URL: https://www.webtekno.com/yuzuklerin-efendisi-tolkien-kitaplari-okuma-sirasi-h109101.html