Oteller zordu! Birçok tesis yok pahasına Körfez sermayesine geçer

TÜROFED Başkan Yardımcısı Mehmet İşler: Mart ayındaki hafiflemenin turizme faturası ağır oldu. Kum saati tepetaklak oldu. Rezervasyon akışları durdu. Turizm sektörünün 2021’i kaybetme tehlikeyi var. Destek olunmazsa kuruluşlarda ciddi yaprak dökümü olacak.

Türkiye Otelciler Federasyonu TÜROFED Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik Firmalar ve Konaklamalar Birliği ETİK Başkanı Mehmet İşler, şu anda tüm otellerin borçlu olduğunu, kenara koydukları parayı da 2020’de harcadıklarını söyledi.

İşler, “2021’de bu gemiyi 2022’nin turizm sezonuna yüzdürebilmeleri gerekecek. Destek verilmezse geminin yüzdürülmesi güç. Sektörün ciddi finans tehlikeyi var. Bir Hayli kuruluş yok pahasına özellikle Körfez ülkelerindeki finans işletmelerinin birer avı haline gelecek” ihtarında bulundu. Geçen sene açılmayan otellerin bu sene açılacağını, 20 milyon turist gelse bile turizmcinin 2020’yi arar olacağını vurgulayan Mehmet İşler ile 12 bin kuruluş ve 1 milyon 250 bin bireye dolaysız istihdam sağlayan konaklama sektörünün yaşadığı derin krizi konuştuk.

– Banal koşullarda turizm sezonu nisanda başlıyordu. Şimdi her yer kapalı. Ne zaman başlayacak sezon?

Turizm sektörü, 2021 Mart başında çok umutla bakıyordu, hatta 2020’den daha iyi bir yıl olabilirdi diyorduk. Ama martta yasakların kalkması, lokantaların açılmasıyla kum saati tepetaklak oldu. Sahada kötümserlik başladı. Geldiğimiz nokta haysiyetiyle rezervasyon akışları durdu. Mart ve nisan ayında iptaller gelmeye başladı. Ağır bir bedel ödedik. Nisan ayında kısa çalışma tahsisatının KÇÖ de biteceği açıklanınca sektörde bir hayli personel başka alanlara kaydı. Biz Cumhurbaşkanı’na gidip artan olay ve vefat sayıları bugünden yarına düşmeyeceği için bu sezonu kaybetmekle karşı karşıya olduğumuzu ilettik. Şayet sezonu kaybetmek yerine bayramı kaybetmek bunun bedeli olacaksa bayramı feda edelim dedik. Sonra KÇÖ uzatıldı, en azından çalışanlarımızı yakalama kısmetine sahip olduk.

HAZİRANI DA KAYBETTİK

– 18 gün caddeye çıkma yasağı gelince turizm sektörü için umutlandınız mı?

Şu anda hafifleme pozisyonunda değiliz. Mart ayı başında biz beynelmilel tur cerrahlarıyla konuştuğumuzda bizimle çalışabilmeleri için 100 bin hadisede 20 ölü sayısını kriter olarak görüyorlardı. Bizim ölü sayımız 250-300’lerde.

İstanbul’da Şampiyonlar Ligi finali yapılacaktı. İngiltere aniden Türkiye’yi kırmızı listeye aldı. İyimser hava kendini tekerrür karamsarlığa vazgeçti. İngiltere ile tuttuğumuz pozitif hava şu anda bekle gör gidişatına geçti. Onlarla konuştuğumuzda iyi senaryoya göre en erken gelişlerin temmuz başında olacağını söylüyorlar. 

Zati temmuzdan evvel Almanya’dan veya rastgele bir Avrupa ülkesinden uçuş beklemiyoruz. Başka Bir Deyişle haziran ayını da kaybetmiş gibi görünüyoruz. Ağustosta Rusya ve değişik ülkeler gelmeye başlarsa ne âlâ. Bunlar iyi senaryo. Mart ayındaki olay ve vefat sayılarının çoğalmasından dolayı turizm sektörünün bu sezonu kaybetme tehlikeyi var.

– Başka Bir Deyişle umut yok gibi.

Şayet şu andaki olay ve vefat sayısını kapanmanın biteceği 17 Mayıs’a kadar düşürebilirsek, aşılamayı artırabilirsek dahi en erken turist gelişleri haziran ayı ortasını ya da sonunu bulur. Aşılamaları süratlendirirsek iyi olasılıkla yabancı turist Temmuz 15 gibi gelmeye başlar. Bu da turizmcinin istediği sayılar olmaz ve umudu var diye göstermez.

Mart ayındaki hafiflemenin turizme faturası ağır oldu. Oysa biz nisan ayı gibi sezona başlarız diye planlıyorduk.

2020’Yİ ARAYACAĞIZ

– Geçen sene açılmayan bir hayli otel vardı. Bu sene herkes açıyor mu?

Geçen sene açmayan kuruluşlar da bu sene açılıyor. Açılacak kuruluş sayısı daha çok ama turist sayısı ne olacak belirli değil. Geçen sene 16 milyon turist gelmişti, bu sene 30 milyon kastediliyor. Diyelim ki 20 milyon geldi, açılan otel sayısıyla oranlarsak turizmci 2020’yi de arar olacak. Zira 2020’de açmayanlar birikimlerini yediler, 2021’de bu gemiyi 2022’nin turizm sezonuna yüzdürebilmeleri gerekecek. Sektörün bu gemiyi yüzdürebilmesi için devletin turizm sektörünü öncelikli sektör duyuru etmesi, destek ve teşvikler vermesi gerekiyor. Bu yapılmadığı ve yeni bir finans modeli geliştirilmediği takdirde 2021 sezonundan sonra bir hayli turizm kuruluşu güçte kalabilir, el değiştirebilir.

– Güçe girecek 2 bin firmadan bahsediliyor…

Bu azıcık da hükümetin alacağı ihtiyatlara bağlı. 2021 sezonunu nasıl geçireceğimizi öğrenmiyoruz. Şayet daha makûs giderse sayılar da makûs olur. Bu sayılar ancak kasım ayı gibi belirli olur.

OTELLER, KÖRFEZ SERMAYESİNE GEÇER

– Sektörde borçluluk ne seviyede?

Şu anda sektörde tüm kuruluşlar borçlu. Kuruluşlar kenara koydukları parayı 2020’de yedi, 2021’de ise tekerrür sistemi ayağa kaldırabilmek için krediler aldı. Elektriğe, doğalgaza, gıdaya ciddi zamlar geldi. Bunlarla da baş edebilmek için ne yazık ki kredi aldılar. Avrupa ülkeleri turizmi öncelikli sektör kategorisine aldı ve bir hayli hibeler verdi. Biz ise daha çok borçlandırıldık. Bu vaziyet rakiplerimize karşı da belimizi büktü.

Bankalar zati sağlam şirkete kredi veriyor. Güçte olan otelleri kimsenin düşündüğü yok. Sektörün ciddi finans tehlikeyi var. Bu finans yüküyle 2021 sezonuna giriyor. Şayet kuruluşlar umduğunu bulamazsa 2022’de ciddi bir yaprak dökümü gibi gidecekler. Bir Hayli kuruluş yok pahasına özellikle Körfez ülkelerindeki finans işletmelerinin birer avı haline gelecek. Bu da çok üzücü. Yüzde 98’i ulusal olan bu sektör belki de ciddi bir yaprak dökümüyle Körfez ülkelerinin eline geçecek.

Turizm, 61 yan sektörü besliyor. Turizm sektörünün aksırması, değişik sektörlerin grip olması demektir ki bu domino tesiri yaratacaktır. Özellikle çek, vadesi gelen borçlar ve kredi geri ödemeleri yapılamayacak. Bu da ciddi ekonomik keşmekeş yaratacak.

– Şu anda kuruluşların büyük kısmı kapalı, vergi ödemeleri sürüyor. Destekler olmazsa ne olacak?

Rakiplerimiz vergi ödemeleri yapmadığı gibi üzerine bir de hibeler alıyor. Biz Turizm Geliştirme Ajansı’nın kestiği katkı payını, muhtasar vergiyi, müesseseler vergisini, Katma Değer Vergisi’yi ve bir hayli değişik vergiyi ödüyoruz.

Geride kalan 16 ay içinde biz yalnızca 3 ay çalıştık. Kendi kaynaklarımızı harcadık, borçla götürdük. Şimdi bunun üzerine 6 ay daha koyarsak 22 ay edecek. Şayet bu yarıyılda da 3 ay çalışırsak 22 ayda 6 ay çalıştık anlamına gelecek. 6 ay çalışıp 22 ayı kurtaramazsınız.

TASARI YAPMAK İMKÂNSIZ

– Tasarı yapabiliyor musunuz?

Hayır hiçbir şey yapamıyoruz. Önümüzü göremiyoruz. 17 Mayıs’ta kapanma bitecek mi onu dahi bilmiyoruz. Daha Öncekinden kısa, uzun, orta vade tasarı yapardık. Kısa vade dediklerinde 6 ay, orta vade dediklerinde 2 sene, uzun vade dediklerinde biz 5 yılımızı tasarlıyorduk. Şimdi bize kısa vade 15 gün, orta vade 2 ay, uzun vade dediklerinde 6 ay yapabiliyoruz.

Pandemiden evvel ocak-şubat aylarında tedarik firmalarını çağırırdık. 2021’de 100 ton dana karkas, 100 ton tavuk but, 100 bin şişe rakı, şarap, zeytinyağı alıyorum derdik. Çeklerini yazardık, paralarını öderdik ve hiçbir maliyet hareketinden etkilenemiyorduk. Şimdi otelime et alsam ne olacağını öğrenmiyorum ki. Haziran ayında otel açılacak mı, temmuzda yabancı turist gelecek mi bilmiyorum. Ama yarın oteli açtığımda haydi et alıyorum dediğimde 5 lira olan etin maliyeti 8 liraya çıkıyor.

– Tedarikçilere para ödenebiliyor mu?

Geçen sene bir hayli kuruluş tedarikçilerine ödemelerini yapamadı ve bu yıla devretti. Başka Bir Deyişle vaziyet çok güç.

YENİ BİR FİNANS MODELİ YARATILMALI

– Oteller yüzde kaç dolu olursa ayakta kalabilecek?

Yüzde 50 doluluk olduğunda başa baş gider. En ağır bedeli turizm ödedi. Ama bu sektöre özel destekler verilmedi. Turizm acil ve öncelikli sektör olmalı. Bir turizm kuruluşu bir dükkân gibi değildir. Lokantayı kapatın dediğinizde sandalyeleri üst üste koyar, şalteri indirir, kapıyı kilitler çıkar. Yarın açıyorum dendiğinde de kazanç açar. Ama oteli kapatıyorum dediğinizde malzemelerin bir araya gelmesi, çalışanların gitmesi bir ayı buluyor. Haydi açıyorum dediğinizde de 1 ayda açamıyorsunuz. Ayrıca oteller kapalıyken de ciddi giderleriniz oluyor.

– Ne cins somut destekler bekliyorsunuz?

Sektör finans kaynağına erişebilmeli ve yeni bir finans modeli yaratılmalı. Gidişatı makûs olanların can suyuna erişebilmesi gerekli. Vergiler hiç alınmamalı. KÇÖ de 2022 seneyi başına kadar devam etmeli. 2 yıldır kuruluşlara bakım ve onarım yapılmadı, bunun için uzun vadeli yatırım kredileri verilmeli.

2019’da bu sektör, 52 milyon turist ve 40 milyar dolar kazandırdı. Artık tek bir çatı altında turizm kanununun çıkması gerekli.

– Maliyetler arkasıydı dediniz, sezon açılırsa oda maliyetlerine zam yapılacak mı?

Hayır hayır, nerede öyle bir kısmet.

Şehriban Kıraç/Cumhuriyet

Kaynak: www.patronlardunyasi.com
URL: https://www.patronlardunyasi.com/haber/Oteller-zordu-Bircok-tesis-yok-pahasina-Korfez-sermayesine-gecer/250281