Oyuncak seçimi çocukların beyin gelişimini etkiliyor

Bir Hayli değişik açıdan gördüğünüz bir binanın, üç ebatlı halini aklınızda reele en yakın biçimde canlandırabilme kabiliyeti buna en hoş misaldir. Yapılan çalışmalarda bu yetinin erkeklerde daha gelişmiş olduğu, bu sebeple bilim, matematik gibi alanlarda erkeklerin daha zaferli olabileceği öne sürülür. Bu tesirin anne karnında maruz kalınan testosteron ölçüyü ile ilişkili olduğu düşünülmüş. Erkeklerin bilimde, matematikte bayanlardan daha zaferli olduğunu iddia edenlerin tutunduğu bir görüş var. Bunu mental rotasyon maharetinin erkekte daha gelişmiş olduğunu gösteren çalışmalara sabrettiriyorlar.

Yeni doğan çocuklarda bu tesirin ne kadar olduğunu kavrayabilmek için bazı çalışmalar yapılmış. 2008 senesinde Psychological Science mecmuasında yayımlanan, 3-4 aylık bebeklerin değerlendirildiği bir çalışmada değişik açılardan objelere maruz vazgeçilen çocukların, objeleri tahlil vakitleri dikkate alınmış. Erkek bebeklerin verilen zamanın yüzde 62’sini, kız çocuklarının ise yüzde 50,2’sini kullandığı görülmüş. Daha uzun süreli analizi objeleri mental olarak rotasyona uğratabilme becerileri olarak değerlendirmişler. Bu gidişatta 3-4 aylık erkek bebeklerde mental rotasyon maharetinin kızlardan daha iyi olduğu neticesine varılmış. Aynı değerlendirme 6-13 aylık çocuklara uygulandığında kız ve oğullar arasında anlamlı bir zaman farkı olmadığı kollanmış.

DEĞİŞİKLİĞİN CEMİYETSEL EBADI DA VAR

Gina Rippon kitabında, mental rotasyon maharetinin cinsiyetler arasında gösterdiği değişiklikle alakalı fikirlerini sansasyonel bir biçimde dile getirmiş. Bu çalışmalarda kullanılan obje ve video oyunlarının daha çok oğullarının alakasını sürükleyecek biçimde yapılmış olabileceği, bunun da neticeleri etkileyebileceğini öne sürmekle beraber erken bebeklik yarıyılında hafif de olsa görülen farkın ilerleyen yarıyılda kapandığını gösteren çalışmalara dikkat toplamış.

2018 senesinde Developmental Science mecmuasında yayımlanan bir çalışmada, kız ve erkek bebeklerdeki mental rotasyon yetisi farkının sebepleri incelenmiş. 29’u erkek, 32’si kız 61 sıhhatli bebek değerlendirilmiş. Değerlendirmeler 1-2,5 aylık ve 5-6 aylık olmak üzere iki ayrı yarıyılda yapılmış. Erkek bebeklerdeki testosteron ölçüsünün beklendiği üzere kız bebeklere oranla çok daha yüksek olduğu, yüksek testosteron ölçüyü ile mental rotasyon kabiliyeti arasında anlamlı istatistiksel bir ilişki olduğu saptanmış. 5-6 aylık yarıyılda ise ailelerin bebeklerine tutumları değerlendirilmiş. Buradan çıkan netice ise epey eksantrik. Cinsiyet ilişkili stereotipik tavırlarla kız çocuklarının mental rotasyon kabiliyeti arasında olumsuz ilişki bulunmuş. Cinsiyet ilişkili stereotipik tavır, kız ve oğla cemiyetsel kabuller güzergahında bir tavır şekli özümsemek anlamına geliyor.

Misalin; kız çocuğa bebek, fincan seti gibi oyuncaklar alırken, oğullara mental rotasyon becerisini geliştiren lego, parça birleştirme biçiminde oyuncakların alınması gibi. Buradan çıkacak netice ise bu değişikliğin yalnızca biyolojik değil, cemiyetsel bir doğrultusunun da olduğu. Beyin aralıksız yeni devreler oluşturuyor.

Hangi güzergahını daha fazla çalıştırırsak o mevzuda yeni nöronal ağlara sahip oluyoruz. Bunun en hoş misali Londra’daki taksi sürücüleri üzerinde yapılmış bir çalışma. Londra’da çalışan taksi sürücülerinin beyinleri değerlendirildiğinde, yer-güzergah ile alakalı alanların çok gelişmiş olduğu kollanmış. Netice olarak beynimizin hangi alanını çalıştırırsak, orası daha fazla büyüyor.

Sevda SARIKAYA / AKŞAM GAZETESİ

Kaynak: www.sacitaslan.com
URL: https://www.sacitaslan.com/oyuncak-secimi-cocuklarin-beyin-gelisimini-etkiliyor-haberi-532068